Hệ điều hành là gì

Hệ điều hành là phần mềm quan trọng nhất chạy trên máy vi tính. Nó quản lý bộ nhớ và các quy trình hoạt động của máy vi tính cũng như tất cả phần mềm và phần cứng của máy vi tính. Hệ điều hành cũng cho phép bạn giao tiếp với máy vi tính mà không cần biết cách nói ngôn ngữ của máy tính. Nếu không có hệ điều hành, một chiếc máy vi tính sẽ trở nên vô dụng.

Hệ điều hành hoạt động như thế nào

Hệ điều hành - Operating System - OS quản lý tất cả phần mềm và phần cứng trên máy vi tính. Hầu hết thời gian, có một số chương trình máy tính khác nhau chạy cùng một lúc và tất cả chúng đều cần truy cập vào bộ xử lý trung tâm - CPU, bộ nhớ và ổ cứng của máy vi tính. Hệ điều hành điều phối tất cả những điều này để đảm bảo mỗi chương trình nhận được những gì nó cần.

Các loại hệ điều hành

Hệ điều hành bạn đầu có giao diện người dùng ký tự - Character User Interface viết tắt là CUI. Người sử dụng phải nhập từng dòng lệnh từ bàn phím cho máy vi tính xử lý và kết quả hiển thị trên màn hình cũng chỉ là các ký tự.  

Hệ điều hành hiện đại sử dụng giao diện người dùng đồ họa - Graphical User Interface viết tắt là GUI. GUI cho phép bạn sử dụng chuột để nhấp vào biểu tượng, nút và Menu và mọi thứ được hiển thị rõ ràng trên màn hình bằng cách sử dụng kết hợp đồ họa và văn bản.

GUI của mỗi hệ điều hành có giao diện khác nhau, vì vậy nếu bạn chuyển sang một hệ điều hành khác, mọi thứ ban đầu có vẻ sẽ không quen thuộc. Tuy nhiên, các hệ điều hành hiện đại được thiết kế để dễ sử dụng và hầu hết các nguyên tắc cơ bản đều giống nhau.

Hệ điều hành thường được cài đặt sẵn trên máy vi tính khi bạn mua. Hầu hết mọi người sử dụng hệ điều hành đi kèm với máy vi tính của họ, tuy nhiên vẫn có thể nâng cấp hoặc thậm chí thay đổi hệ điều hành khác. Ba hệ điều hành phổ biến nhất cho máy vi tính cá nhân là Microsoft Windows, macOS và Linux.

Microsoft Windows

Microsoft đã tạo ra hệ điều hành Windows vào giữa những năm 1980. Đã có nhiều phiên bản Windows khác nhau, nhưng những phiên bản gần đây nhất là Windows 11 (phát hành năm 2021), Windows 10 (phát hành năm 2015), Windows 8 (2012), Windows 7 (2009), Windows Vista (2007) và Windows Vista (2001) . Windows được cài sẵn trên hầu hết các máy vi tính mới, điều này giúp biến nó trở thành hệ điều hành phổ biến nhất trên thế giới.

Hệ điều hành MacOS

MacOS, trước đây được gọi là OS X, là một dòng hệ điều hành được tạo ra bởi Apple. Nó được cài đặt sẵn trên tất cả các máy tính Macintosh hoặc Mac. Một số phiên bản cụ thể bao gồm Monterey (phát hành năm 2021), Big Sur (phát hành năm 2020), Catalina (phát hành năm 2019), Mojave (phát hành năm 2018), High Sierra (2017) và Sierra (2016).

Theo thống kê, người dùng macOS chỉ chiếm dưới 10% hệ điều hành toàn cầu - thấp hơn nhiều so với tỷ lệ người dùng Windows (hơn 80%). Một lý do cho điều này là máy tính của Apple có xu hướng đắt hơn. Tuy nhiên, nhiều người thích giao diện của macOS hơn Windows.

Hệ điều hành Linux

Linux là một họ hệ điều hành mã nguồn mở, có nghĩa là chúng có thể được sửa đổi và phân phối bởi bất kỳ ai trên khắp thế giới. Điều này khác với phần mềm độc quyền như Windows, chỉ có thể được sửa đổi bởi công ty sở hữu nó. Ưu điểm của Linux là nó miễn phí và có nhiều bản phân phối - hoặc phiên bản khác nhau cho bạn có thể lựa chọn.

Theo thống kê, người dùng Linux chỉ chiếm chưa đến 2% hệ điều hành toàn cầu. Tuy nhiên, hầu hết các máy chủ đều chạy Linux vì nó tương đối dễ tùy chỉnh.

Hệ điều hành cho thiết bị di động

Các hệ điều hành mà chúng ta đã đề cập cho đến nay được thiết kế để chạy trên máy vi tính để bàn và máy vi tính xách tay. Các thiết bị di động như điện thoại, máy tính bảng và máy nghe nhạc MP3 khác với máy vi tính để bàn và máy vi tính xách tay, vì vậy chúng chạy hệ điều hành được thiết kế riêng cho thiết bị di động. Ví dụ về hệ điều hành di động bao gồm Apple iOS và Google Android.

Hệ điều hành dành cho thiết bị di động thường không có đầy đủ tính năng như hệ điều hành dành cho máy vi tính để bàn và máy vi tính xách tay và chúng không thể chạy nhiều phần mềm cùng một lúc. Tuy nhiên, bạn vẫn có thể làm nhiều việc với chúng như xem phim, duyệt Web, quản lý lịch và chơi trò chơi.